Dysplazja u psów – przyczyny, objawy oraz skuteczne metody leczenia

Dysplazja u psów to nieprawidłowy rozwój stawów prowadzący do bólu i ograniczenia ruchu. Najczęściej dotyczy stawów biodrowych, ale może obejmować także łokcie. Schorzenie pojawia się u młodych, szybko rosnących psów, a z czasem pogłębia się u zwierząt dorosłych i starszych. Wczesne rozpoznanie oraz dostosowany plan postępowania (kontrola masy ciała, modyfikacja aktywności, farmakoterapia, rehabilitacja, a w wybranych przypadkach zabieg) pomagają ograniczać ból i utrzymać możliwą sprawność.

Przeczytaj również: Nowoczesne technologie w maszynach rolniczych: przegląd innowacji

Na czym polega dysplazja i kogo dotyczy

Dysplazja u psów oznacza luźność i niedopasowanie powierzchni stawowych, co sprzyja niestabilności, mikrourazom i postępującemu zwyrodnieniu. W przypadku dysplazji stawu biodrowego główna rola przypada niewłaściwemu kształtowi panewki i głowy kości udowej oraz rozluźnieniu torebki stawowej. Z czasem pojawiają się zmiany zwyrodnieniowe i ból.

Szczególnie narażone są duże i szybko rosnące rasy psów, m.in. owczarki niemieckie, labradory, golden retrievery, rottweilery, mastify. Dysplazja występuje również u psów średnich i mieszańców – kluczowa jest predyspozycja genetyczna oraz warunki wzrostu.

Przyczyny: genetyka i środowisko

Przyczyny dysplazji obejmują czynniki dziedziczne oraz środowiskowe. Genetyka wpływa na budowę stawu i jakość tkanek. Środowisko może przyspieszać lub spowalniać rozwój zmian: nadmierny przyrost masy ciała, zbyt kaloryczna dieta w okresie wzrostu, szybkie tempo wzrostu, śliskie podłoża, skoki po schodach, forsowny trening młodych psów, a także nieoptymalna suplementacja wapniem i fosforem.

Z praktyki: młody, gwałtownie rosnący pies karmiony wysokoenergetyczną karmą i intensywnie trenujący skoki ma większe ryzyko rozwoju niestabilności stawu biodrowego niż rówieśnik o umiarkowanej aktywności i prawidłowym żywieniu.

Objawy: na co zwrócić uwagę w różnym wieku

Objawy u młodych psów obejmują spadek aktywności, „sztywne” wstawanie, niechęć do biegania i wskakiwania, kołyszący chód z tyłu. Pies może szybciej się męczyć na spacerze i częściej siadać. Delikatny ból bywa epizodyczny, nasilający się po intensywnym ruchu.

Objawy u starszych psów wynikają z wtórnych zmian zwyrodnieniowych: pojawia się kulawizna, krepitacja (trzeszczenie w stawie przy ruchu), zanik mięśni ud i pośladków, skrócenie kroku oraz sztywność po odpoczynku. Zwierzę unika schodów i dłuższych spacerów, częściej odpoczywa.

Diagnostyka: badanie ortopedyczne i RTG

Rozpoznanie opiera się na wywiadzie, ocenie chodu i badaniu ortopedycznym (m.in. ocena bolesności, zakresów ruchu, stabilności stawu). Diagnostyka obejmuje zdjęcia RTG w kilku projekcjach, które pozwalają ocenić dopasowanie elementów stawu, obecność osteofitów i stopień zmian zwyrodnieniowych. W młodym wieku użyteczne bywa badanie w sedacji dla wiarygodnej oceny luźności stawu oraz odpowiedniego ułożenia do zdjęć.

W niektórych przypadkach pomocne są dodatkowe testy (np. badania krwi przed planowaniem zabiegów, ocena masy ciała i składu ciała), ale podstawą pozostaje ortopedia i obrazowanie rentgenowskie.

Postępowanie zachowawcze: dieta, leki, rehabilitacja

Metody leczenia zachowawczego dobiera się do wieku, masy ciała, nasilenia bólu i stopnia zmian. Celem jest ograniczenie bólu, poprawa stabilizacji mięśniowej i spowolnienie progresji zwyrodnienia.

• Dieta i kontrola masy ciała: utrzymanie prawidłowej wagi zmniejsza obciążenie stawów. Dobór kaloryczności do aktywności, podaż białka wysokiej jakości oraz zbilansowane makro- i mikroelementy.
• Suplementy: kwasy omega-3 (EPA/DHA), glukozamina, chondroityna, MSM, kolagen, w wybranych przypadkach kwas hialuronowy. Ich stosowanie należy konsultować z lekarzem weterynarii.
• Leki: niesteroidowe leki przeciwzapalne i przeciwbólowe przepisane przez lekarza, zgodnie z oceną stanu klinicznego i bezpieczeństwa. Unika się samodzielnego podawania leków ludzkich.
• Rehabilitacja: ćwiczenia propriocepcji, wzmacnianie mięśni pośladkowych i ud, terapia manualna, bieżnia wodna, laseroterapia, magnetoterapia. Znaczenie rehabilitacji polega na poprawie wzorca ruchu, zwiększaniu kontroli mięśniowej i zmniejszaniu dolegliwości bólowych.

Postępowanie chirurgiczne: kiedy rozważyć zabieg

Metody leczenia chirurgicznego rozważa się przy znacznej niestabilności, nasilonej kulawiźnie lub niewystarczającej odpowiedzi na leczenie zachowawcze. W zależności od wieku i stanu stawów omawia się różne rozwiązania ortopedyczne dotyczące stawu biodrowego. Szczegółowy dobór techniki wymaga oceny radiologicznej i badania klinicznego.

Przed kwalifikacją do zabiegu bierze się pod uwagę ogólny stan zdrowia, masę ciała, poziom aktywności oraz oczekiwane obciążenia stawu. Po leczeniu operacyjnym plan rehabilitacji jest integralną częścią powrotu do sprawności.

Codzienna opieka nad psem z dysplazją

Wdrożenie kilku prostych zasad ułatwia funkcjonowanie psa na co dzień: regularna, umiarkowana aktywność zamiast skoków obciążających stawy; spacery po stabilnym, nieśliskim podłożu; stopniowanie wysiłku po odpoczynku; mata antypoślizgowa w domu; kontrola masy ciała; okresowe wizyty kontrolne w celu korekty planu postępowania. Przy zmianie diety lub suplementacji warto opierać się na zaleceniach lekarza weterynarii.

Kiedy zgłosić się do lekarza weterynarii

Niepokoją sygnały: utrzymująca się kulawizna, niechęć do poruszania się, bolesność przy dotyku bioder lub łokci, trudności we wstawaniu, poranne „rozchodzenie się”, a także trzeszczenie w stawie i zanik mięśni. Wczesna konsultacja pozwala zaplanować diagnostykę i dopasować postępowanie do stopnia zaawansowania zmian.

Jeśli szukasz informacji o możliwościach diagnostyki i terapii w mieście, sprawdź leczenie dysplazji u psów we Wrocławiu na Śródmieściu. Materiał ma charakter informacyjny.

Najczęstsze pytania właścicieli

Czy dysplazja pojawia się tylko u dużych psów? Nie. Choć częstsza u ras dużych i szybko rosnących, bywa diagnozowana także u psów średnich i mieszańców.

Czy młody pies może mieć dysplazję? Tak. Pierwsze objawy (spadek aktywności, trudności we wstawaniu) obserwuje się już u rosnących psów, zanim dojdzie do wyraźnych zmian zwyrodnieniowych.

Czy ruch szkodzi? Nieodpowiednia aktywność (skoki, gwałtowne starty, śliskie powierzchnie) nasila dolegliwości. Regularny, kontrolowany ruch oraz ćwiczenia zalecone przez lekarza lub fizjoterapeutę wspierają stabilizację.

Czy suplementy wystarczą? Same suplementy rzadko wystarczają. Zazwyczaj łączy się kontrolę masy ciała, modyfikację aktywności, farmakoterapię i rehabilitację, a w wybranych przypadkach rozważa leczenie chirurgiczne.